CANO-protocol vernieuwd

Het belang van een protocol  

Verbonden door een gedeelde identiteit op basis van uitgangspunten, doelgroep, organisatie, medewerkers en de kijk op de rol van de samenleving, vormen 13 Vlaamse jeugdhulpaanbieders op vandaag het CANO-samenwerkingsverband.

Eerder dan werkingsprocessen te vermelden, is het protocol een visie -en strategisch document dat richting geeft aan elke CANO-organisatie om zich inhoudelijk te positioneren. CANO Vlaanderen als netwerk bewaakt hierbij het ambitieniveau.  

Daarnaast fungeert het protocol als middel om beweging te krijgen in de structuur van het CANO-samenwerkingsverband.  Illustratief worden jaarlijks een 5-tal krachtlijnen (thema’s) geformuleerd die inhoudelijke uitwisseling, groei en verandering willen stimuleren.  Dit zowel intern, als binnen de sector van de jeugdhulp, als in een appel naar de samenleving.  

Ten slotte houdt het CANO-protocol een spiegel voor in zelfreflectie en kwaliteitsbewaking.  Dixit David Debrouwere, afdelingshoofd Voorzieningenbeleid: 'het CANO-protocol is belangrijk omdat het een goede praktijk in Vlaanderen documenteert, expliciteert en inspireert.  Het protocol helpt om het gedachtegoed en de principes uit te dragen. Het moet ook helpen om elkaar kritisch te bevragen: doen we wat we zeggen dat we doen?' 

Het belang van een vernieuwd protocol

Eigen aan een protocol is dat het afgestemd is en blijft op actuele evoluties.  Sinds het uitschrijven van het CANO-protocol in 2011, (re-)organiseerden CANO-organisaties zich binnen de nieuwe maatschappelijke kijk op Jeugdhulp en verruimden op die manier hun identiteit.  Denken we hierbij o.a. aan de invloed van de invoering van het modulair kader, het decreet integrale jeugdhulp, de vermaatschappelijking van de zorg, de verschuiving van het aanbod naar rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp, de deelname aan de intersectorale zorgnetwerken, het ontstaan van het Agentschap Opgroeien dat staat voor kansrijk opgroeien in een maatschappij die niet wil labelen, het nieuwe decreet jeugddelinquentierecht, het aanbod Veilig Verblijf.  

Proces

Voldoende aanleiding dus om het CANO-DNA vanuit haar kern te bekijken en waar nodig te (her)definiëren.  Sinds 2019 boog een gemengde schrijf -en werkgroep met representatie uit 9 CANO’s, zich over de doorontwikkeling van het protocol.  Tussentijdse feedback van de CANO-directieploeg en Voorzieningenbeleid bepaalden mee de richting. Een interne studievoormiddag in december 2020 diende om het (tussentijds) werkstuk voor te stellen aan de CANO-collega's: met welke elementen identificeren ze zich?  Waar zien ze groeimarge voor hun organisatie?  Wat zijn hun kritische bedenkingen?  Deze feedback, samen met reflecties en uitwisseling tussen de CANO-samenwerkingspartners in het voorjaar, leidde begin mei 2021 tot een finaal vernieuwd protocol.

What’s new?  

Verruiming uitgangspunten ‍

Een krachtgericht mensbeeld, continuïteit garanderen in trajecten en kunnen opgroeien in eigen context -zelfs in uitdagende omstandigheden-, zijn sinds jaar en dag CANO-pijlers.  Deze uitgangspunten werden (ruim) aangevuld met nieuwe overtuigingen die de basis vormen voor het CANO-handelen.  Zo krijgt o.a. de kijk op mensenrechten als referentie -en handelingskader, met bijzondere aandacht voor sociale grondrechten en de rechten van het kind, een prominente plaats. Er is expliciet de wens om naast de as van hulpverlening, waar er van mens tot mens wordt gewerkt, ook te vertrekken vanuit het respecteren en realiseren van sociale grondrechten om meer maatschappelijke impact te hebben.  

Ook het belang van relationele continuïteit (het vasthouden van contacten), zowel binnen het persoonlijke leven (hobby’s, vriendengroep, school,...), het netwerk van de jongere als binnen een hulpverleningstraject, wordt vooropgesteld.

Verbreding doelgroep ‍

CANO is een fundamentele visie op jeugdhulp.  Waar CANO Vlaanderen initieel is ontstaan rond ‘moeilijke jongeren’, is dit verschoven naar een aanpak van jongeren in kwetsbare situaties waar jeugdhulp moeilijk een antwoord op kan geven.  Vanuit deze intense levensverhalen ervaren CANO-organisaties, mede door aanhoudend creatief en innovatief te zijn, welke ondersteuning er nodig is. In die zin is wat in CANO ontwikkeld is rond deze jongeren, ook toepasbaar voor alle kinderen en jongeren, zowel binnen de jeugdhulp als binnen de bredere samenleving.  

Plek in de samenleving ‍

Steeds is er een maatschappelijke context, een wereld rondom, waar CANO-organisaties zich in begeven en tegenover verhouden. In 2016 onderstreepte CANO Vlaanderen op de studiedag ‘CANO droomt over samenleven‘  het belang van een zorgzame en rechtvaardige samenleving.  In het vernieuwde protocol wordt gekozen voor een herdefiniëring van de rol van de hulpverlening, m.n. minder modulerend en hulpverlenend, en meer samenleven.  Er is de expliciete verwachting om als CANO’s mee vorm te geven aan de samenleving door enerzijds te reageren op structurele dynamieken die niet juist zitten en anderzijds bruggen te slaan naar instanties die voor jongeren en gezinnen vanzelfsprekend zijn. CANO’s doen dit door de buitenwereld binnen te trekken en zelf ook naar buiten te treden.  Zo verankeren ze zich in de samenleving.  Illustratief: linken met buurten, vrije tijd, huisvesting,… CANO kiest er actief voor om verandering te zetten op die domeinen waarbij ze zichzelf zien als trekkers voor sociaal en duurzaam leven, zowel op lokaal en regionaal vlak, als ruimer.  

Organisatie ‍

Welk soort organisatie(model) is er nodig om bovenstaande te realiseren?  Om continuïteit te garanderen in de trajecten is samenwerking noodzakelijk, telkens op maat van de gezinnen.  Hiervoor worden vertrouwde (of nog te ontginnen) partnerships aangegaan in de buurt/regio, o.v.v. hulpverlening (gemeenschapsinstellingen/psychiatrie/VAPH/Veilig Verblijf), onderwijs, huisvesting, vrije tijd,… telkens te bekijken op het niveau van de individuele CANO-organisatie, alsook op het niveau van het CANO-netwerk.  Mantra is om zich als organisatie dynamisch en flexibel op te stellen in een steeds veranderende wereld en die wereld ook te veranderen.  

Medewerker

Geëngageerde medewerkers zijn de meest kostbare en tevens stuwende krachten achter het CANO-engagement. De CANO-missie is hierbij het belangrijkste intervisie-instrument dat afgetoetst kan worden in hun dagelijks handelen en in trajecten. O.a. een empowerende basishouding en een gedurfde ondernemingszin, zijn belangrijke kenmerken. De engagementen zijn breed en het is versterkend om regionale partners te vinden die dit mee uitdragen.  CANO’s willen heel verschillende profielen van mensen aantrekken waarbij collega’s (professionals, vrijwilligers, ondersteuners die de samenleving binnenbrengen,…) hun eigen talenten inzetten en vanuit hun eigen persoon iets kunnen betekenen voor de CANO-opdracht. CANO’s staan voor een samenwerking -en overlegmodel.  Ze inspireren elkaar in goede tijden en willen elkaar vooruit stuwen in meer kwetsbare periodes van de organisatie.  

Reconversie

In februari 2022 kwam er de oproep reconversie in de jeugdhulp waarbij organisaties voorstellen kunnen doen om hun dienstverlening te herorganiseren i.f.v. kwaliteitsvolle zorg op maat.  Dit met accent op sociaal ondernemerschap en in een gedeelde verantwoordelijkheid. Tegen deze achtergrond blijft het vernieuwde CANO-protocol overeind en we menen CANO-DNA te herkennen in de oproep. Ongetwijfeld biedt een reconversie nieuwe kansen om de ambities van het CANO-protocol verder innovatief en creatief vorm te geven.

https://www.canovlaanderen.be/over-cano/