De slimme studiekeuze: waarom jongeren beter kiezen door loopbaangesprekken

Als hulpmiddel om meteen de juiste studiekeuze te maken kunnen scholieren in hun laatste jaar secundair de oriënteringsproef Luci (KU Leuven), Simon (UGent) of het neutrale Columbus afleggen. Ook het secundair onderwijs investeert in onderwijsloopbaanbegeleiding, maar helaas sluit dat geen mismatch uit.

Ook bij onze noorderburen vallen ruim veertigduizend studenten jaarlijks uit in hun eerste studiejaar hoger onderwijs. Hoe helpen we die schade te voorkomen, vraagt drs. Marjan Versantvoort zich in De slimme studiekeuze af. Met de slimme studiekeuze beoogt de auteur, die orthopedagoog en loopbaanadviseur is, een gespreksmethode die haar effectiviteit door de jaren heen bewezen heeft. Via loopbaangesprekken begeleidt ze jongeren stap voor stap naar een passende studiekeuze.

Een niet-passende studiekeuze is immers schadelijk voor het zelfvertrouwen en het positief zelfbeeld. Hoe vaak horen we geen verhalen over jongeren die in een verkeerd gekozen vervolgstudie terechtkomen die niet aansluit bij hun wezenlijke motivatie en interesses? Ik vind het altijd ontgoochelend dergelijke verhalen te moeten aanhoren. Ik heb de indruk dat er vaak gekozen wordt voor een bepaalde universiteit(stad) of hogeschool, voor vrienden die er ook studeren, voor de uitgaansmogelijkheden en niet voor een studierichting die aansluit bij de voorbereiding in het secundair onderwijs en bij hun natuurlijk-aanwezig talent. Ouders vinden dat hun kinderen moeten doen wat ze graag doen, maar de maatschappij heeft ook baat bij slimme keuzes die de noden op de arbeidsmarkt helpen lenigen. Maar reflectie en vormgeven van de loopbaan vereist zelfbewustzijn, langetermijndenken en planning.

Hoe komen we tot die slimme keuzes? Scholen en organisaties investeren veel in voorlichting, maar wat ben je met voorlichting als de leerling niet eens zicht heeft op eigen motivatie en interesses? Zonder voorbereidende gesprekken kan de studie-informatie te abstract en afstandelijk blijven. Daarom is het beter dat er vooraf loopbaangesprekken met de individuele leerlingen georganiseerd worden, zodat de jongeren geholpen worden een persoonlijke binding met hun wensen en studievoorkeuren te krijgen.

Hoe pak je die loopbaangesprekken aan? Dan zit je al in deel III van het boek en lees je over de zeven typen keuzeproblemen van jongeren: van de niet-weter en de onbewuste voorkeuren tot de zeker-weter en de gevaren van onjuiste beeldvorming. Boeiend om te lezen is hoe die zeven typen leerlingen in loopbaangesprekken stap voor stap naar hun studiekeuze begeleid worden. In de verschillende cases per type zien we hoe de loopbaangesprekken via huiswerkopdrachten, gesprekken en vervolggesprekken het zelfinzicht van de jongeren vergroten en ze zo tot een bewustere keuze komen.

Die loopbaangesprekken zijn natuurlijk een hele investering voor scholen. Is het zinvol jongeren te begeleiden met ‘slechts’ enkele loopbaangesprekken? Het antwoord is ‘ja’, want individuele loopbaanbegeleiding levert lagere uitvalcijfers op. Zie daarvoor de twee onderwijsonderzoeken aan het begin van dit boek.

Dit boek biedt veel interessante inzichten op basis van wetenschappelijk onderzoek en veel jaren ervaring van de auteur met het onderwerp. De uitleg is met veel concrete voorbeelden onderbouwd, de cases zijn rijk geïllustreerd met persoonlijke bevindingen van de jongeren en van de loopbaanbegeleider.

‍