De overheid en hulpverleners zijn zich steeds meer bewust van deze problematiek. Zij trachten werkingsvormen voor jongvolwassenen uit te bouwen om de overgang van residentiële woonvormen naar zelfstandig wonen te ondersteunen. De uitbouw en optimalisatie van hulpverlening voor jongeren in transitieleeftijd, waarbij integratie, inclusie en participatie in de maatschappij belangrijke punten zijn, is op dit moment sterk in opmars. Vanuit de ervaren noden aan alternatieve vormen van hulpverlening voor jongeren in transitie, is Bethanië al in 2006 op zoek gegaan naar bijzondere op maat gemaakte zorg. Hieruit is toen een innoverend en gedurfd orthopedagogisch concept gegroeid, Village Project Kiezel.
Mfc Bethanië
Bethanië is een Multifunctioneel Centrum voorkinderen en jongeren met gedrags- en emotionele problemen tussen 3 en 25 jaar,met vestigingen in Genk en Hasselt. Als Bethanië willen we kinderen met gedrags- en/of emotionele problemen en hun gezinnen een vraaggerichte en kwaliteitsvolle zorg bieden, ingebed en verankerd in de samenleving. Daartoe leveren we maatwerk, waarbij het orthopedagogisch kader, met inbegrip van een therapeutisch en schools aanbod, richtinggevend is. We bieden de kinderen enhun context een stevig programma aan met vele diepgaande leef- en leerervaringen om hen op die manier te stimuleren opnieuw aan te sluiten bijhun normale ontwikkelingsstaken.
Het gaat weliswaar over kinderen/jongeren met problemen, maar ons vertrekpunt is steeds weer hun groeikracht. Binnen een expliciet orthopedagogisch en therapeutisch kader, is er een divers aanbod van begeleidingsvormen mogelijk, o.a. residentiële -of mobiel/ambulante opvang,beeldvorming, behandeling, begeleiding, school-vervangend programma. Geïnspireerd door de slogan ‘it takes a whole village to raise a child’ streeft Bethaniëernaar om kinderen en jongeren in de samenleving te houden.
Village Projecten maken een mix tussen het gewone en het ongewone en zijn niet tegengesteld aan residentiële projecten, maar eerder complementair.
Village projecten
De Village projecten hebben als doel om bewegingen of structuren op te zetten die de integratie van jongeren met een beperking en/of gedrags- en emotionele problemen bevorderen. Hiermee drukken we het belang uit dat personen, die op eender welk vlak moeilijk(er) functioneren in hun leven, sociaal en emotioneel verbonden moeten zijn met andere mensen. De nadruk ligt op kansen krijgen om zich verbonden te voelen met anderen en desamenleving. Ook personen die op eender welk vlak moeilijkheden ervaren in hunleven, blijven behoefte hebben om sociaal of emotioneel verbonden te zijn met anderen. Dit vormt de belangrijkste leidraad voor deze projecten.
Concreet laat Bethanië in deze projecten jongeren met gedrags-en/of emotionele moeilijkheden opgroeien in de brede samenleving. Zo bereiden we hen voor op zelfstandigheid en dit in al zijn aspecten: sociaal, financieel, praktisch, organisatorisch, enz. Village Projecten maken een mix tussen het gewone en het ongewone en zijn niet tegengesteld aan residentiële projecten, maar eerder complementair.
Project Kiezel
Het studentenhuis op de Kiezelstraat kreeg in het kader van de Village projecten een specifieke invulling. Het gaat om een studentenhuis waarin drie werkende of studerende jongeren samenwonen met twee begeleide jongeren met extra noden die volledig op eigen benen moeten leren staan.
BEWONERS VAN KIEZEL
In dit huis wonen twee begeleide jongeren/jongvolwassenen tussen 17 en 25jaar, die of omwille van gedrags- en emotionele problemen en/of sociaal-pedagogische (thuissituatie) moeilijkheden niet meer thuis kunnen wonen, samen met drie andere ‘niet-begeleide’ jongeren. Iedere jongere betaalt een billijke huurprijs. Vaak verblijven de twee begeleide jongeren een tijd lang in een orthopedagogische residentiële setting. Het gaat over jongeren die zich bevinden in de overgangsfase van een residentie naar alleen wonen. Jongeren diena een verblijf in een voorziening, de stap in de wereld zetten, samen. De bedoeling is dat iedere jongere zijn eigen leven en activiteiten (school,werken, ...) verderzet, maar dat ze onderling en samen bepaalde verantwoordelijkheden nemen zoals samen koken, activiteiten organiseren en/ofondernemen, onderhoud van het huis, externe contacten, .....
De andere drie jongeren of jongvolwassenen hebben geen specifieke hulpverlenende of coachende rol. Ze kiezen ervoor om zich tijdens de week en eventueel weekends in het samenleven te engageren. Zij vormen samen het startnetwerk rond de betreffende jongeren. Met hun eigen netwerk brengen zij in feite tal van nieuwe wegen, kruispunten en werelden binnen in het huis van de jongeren. Gaandeweg vormt zich rond deze kleine groep een meer uitgebreide kring die nieuwe kansen tot een netwerk kan bieden.
Uitspraken en getuigenissen van jongeren anoniem:
1. “Kiezel is niet zomaar een kot. Het is een warm huis waar je met medestudenten verblijft en vormt echt een unieke ervaring. We leren er allemaal wel iets van elkaar en bouwen aan een grote vriendschapsband die- denk ik- wel ons hele leven zal blijven. Samen kunnen we lachen en plezier maken maar ook tegenslagen ervaren…. We zijn er voor elkaar tijdens leuke en minder leuke momenten. Op Kiezel ben je alleen, maar toch ook samen.”
2. “Kiezel is voor mij een gewoon kot, waar sommige kot genoten elkaar helpen. Zo kan ik hulp vragen bij het oppompen van mijn fiets, eten koken, maar ook een babbel als het me niet gaat. Ook qua begeleiding is dit puur op de jongere zelf gericht. Als ik geen zin heb in mijn begeleiding, dan zeg ik dat en komt ze niet. “
3. “Het Kiezelproject is een plaats meteen andere aanpak. Dit is een studentenhuis waar ik, als jongvolwassene met een handicap met het nodige doorzettingsvermogen om mij zelf te confronteren,veruit de grootste sprong heb kunnen maken in zelfstandigheid en zelfkennis.Het heeft mij bekwaam genoeg gemaakt om volledig zelfstandig te wonen.”
4. "Het project is een mooie kans op het zelfstandig wonen. Je krijgt er voldoende vrijheden en er hangt geen leefgroepssfeer in het huis. Ook is het een goede en propere accommodatie. Het is beter en groter dan een gewoon kot. Het is rustig gelegen, nadeel is hier wel van dat je een verdere afstand moet afleggen om naar de winkel tegaan."
5. "De begeleiding in Kiezel is een pluspunt. Iedereen wordt betrokken en niemand blijft achter."
6. "Je hebt de ruimte om je eigen weg te zoeken en je leert omgaan met verschillende karakters."
7. "Door met andere te leven, leer je het samenleven."
HULPVERLENING OP KIEZEL
Bij aanvang van het project, 10 jaar geleden, kreeg het begeleiden van deze jongeren vanzelfsprekend de vorm zoals we dat gewend zijn in de residentiële leefgroepen, met name een vaak aanwezige opvoeder die opvolgt en bijstuurt. Al snel kwam het besluit dat dergelijke werkwijze het project hypothekeerde.
Jongeren gaven aan dat zij deze begeleiding ‘buiten de reguliere hulpverlening’ er vaarden als ‘binnen de reguliere zorg, maar dan ergens anders’. Na bijsturing van deze begeleidersstijl binnen het Kiezelproject ontstond een nieuwe invulling van de rol van begeleiding. Namelijk, ‘een warme kotmadam’, die de combinatie van zorg en organisatie op zich neemt. Andersuitgedrukt: de positie van bezorgde en nauwlettende huisbaas die richtlijnen uitzet waarbinnen de jongere eigen ruimte heeft om zich te bewegen. De warme kotmadam steunt en stimuleert waar nodig, waarbij men de jongere bewust maaktvan eigen verantwoordelijkheden en gevolgen van gedrag en keuzes.
De verantwoordelijkheid ligt bij de jongeren zelf en de inhoud van de ondersteuning is op vraag van de jongeren. Vallen en opstaan is vaak onvermijdelijk, dit gebeurt ongetwijfeld bij iedereen in de overgang naar zelfstandigheid en volwassenheid. Het vallen en opstaan brengt een worsteling met zich mee. De warme kotmadam is zich hiervan bewust en biedt in zulke situaties omkadering binnen een veilig kader. De begeleiding vertrekt vanuiteen basishouding van acceptatie en zelfbeslissingsrecht van de jongeren.Jongeren wordt bewust gestimuleerd om zelf keuzes te maken en verantwoordelijkheden op te nemen. Hulpverleners op Kiezel moeten durven zichzelf regelmatig bewust overbodig te maken om niet over te nemen en jongeren deze leerkansen te geven. Onderlinge bijsturing (tussen de jongeren) is in dit project véél effectiever dan die van volwassenen of hulpverleners.
De begeleiding gebeurt door twee begeleiders met een orthopedagogisch diploma. Beide hebben een viertal uren ter beschikking, samen verspreid over verschillende momenten per week. De begeleidingsmomenten gebeuren zowel in het studentenhuis zelf (samen koken, huishoudelijke taken, administratieve taken,individuele gesprekken, groepsgesprekken) als op verplaatsing (ondersteuning studie/werk, administratie, financiën, netwerk).
Village project Kiezel valt in de prijzen
Vorig jaar werd het Village project Kiezel bekroond voor haar uitzonderlijke werking door Cera-Rubicon project. Village project Kiezel kreeg een prijs voor het bieden van zorgcontinuïteit voor kwetsbare jongeren na hun 18de levensjaar.
SAMENWERKING MET CERA, HET VLAAMS WELZIJSVERBOND EN CACHET VZW
Cera is projecthouder en ondersteunt financieel en op het gebied van communicatie. Trekker van het project is het Vlaams Welzijnsverbond dat als koepelorganisatie het oogpunt van de voorzieningen inbrengt. Een samenwerking met Cachet vzw wordt aangegaan om de belangen, vragen en noden van de jongeren te vertegenwoordigen doorheen het hele traject.
PROJECT KIEZEL WIL GROEIEN EN EIGEN ERVARING DELEN
In het Cera-Rubicon project gaan we na wat werkzame factoren zijn voor voor dit project en wat verbeterpunten zijn.Onze praktijkervaringen willen we naast wetenschappelijk onderzoek leggen door het uitwerken van een praktisch draaiboek. Op deze manier willen we onze eigen werking optimaliseren met daarbij zowel de stem van de jongeren als wetenschappelijk onderzoek als basis. Anderzijds willen we onze ervaringen, gefundeerd door onderzoek, delen met de partners in het zorglandschap om zo de ondersteuning van kwetsbare jongeren in transitie te optimaliseren. Dit laatste trachten we te doen door te spreken met jeugdhulpaanbieders en door jongereneen stem te geven. We gaan na welke noden er liggen bij de partners omvervolgens onze kennis en ervaring te delen via outreachment, vormingsmomenten,e.d. Het uiteindelijke draaiboek dient als hulpmiddel voor hulpverleners die een gelijkaardig village-project willen oprichten of inspiratie willen halenuit onze werking.
Heeft ook u als lezer interesse of weetje graag meer over dit onderzoek? Aarzel niet om contact op te nemen via onderstaande gegevens!
Voor info m.b.t. MFC Bethanië:
Regine van Ackere (functie: gedelegeerd bestuurder Bethanië MFC, via onthaal 089/32 95 55 of Regine.vanackere@bethanie.be)
Campus Genk: Bethaniestraat 47, 3600 Genk
Campus Hasselt: Brugbendemstraat 1, 3500 Hasselt
Kelly Indenkleef| MfcBethanië | Genk
