Sinds 1 januari 2020 zijn de kosten verbonden aan sociaal tolken (telefonisch en ter plaatse) toegenomen en is de financiële ondersteuning door de overheid stopgezet . De budgettaire impact hiervan op de hulp- en zorgverlening is zeer groot. Het zorgt ervoor dat hulpverleners en voorzieningen op zoek moeten naar alternatieven. Vaak hebben die een negatieve invloed op de toegankelijkheid en de kwaliteit van het aanbod.
Op basis van vaststellingen in de praktijk werd een bevraging gelanceerd over de impact van taalbarrières op de hulp- en zorgverlening. In eerste instantie werd het thema aangekaart door de OTA’s, maar uiteindelijk gaat het om een gedeelde bezorgdheid. Kwaliteit van zorg belangt elke organisatie aan. De online bevraging werd daarom verspreid in overleg en in samenwerking met de jeugdhulpkoepels (Vlaams Welzijnsverbond, SOM vzw, Jongerenbegeleiding- Informant), Zorgnet-Icuro en Vrij CLB Netwerk.
De bevraging werd ingevuld door 426 respondenten. Deze hoge respons toont aan dat er in het werkveld grote bezorgdheden en noden leven over de taalkloof.
Het gebrek aan een gemeenschappelijke taal heeft een grote impact. Dat komt heel duidelijk tot uiting in de resultaten. De impact manifesteert zich op de gespreksvoering én op de relatievorming tussen hulpverlener en cliënt. We moeten taalbarrières overbruggen om een doelgericht traject op maat te kunnen uitstippelen en om de kwaliteit van het hulpverleningsaanbod te kunnen garanderen.
In de bevraging peilden we ook naar de tools die gebruikt worden om taalbarrières te overbruggen. De voorkeur gaat duidelijk uit naar een sociaal tolk en dit wordt gelinkt aan kwaliteitsvol werken. Toch wordt er ook - en helaas nu vaker - gebruik gemaakt van alternatieven waaraan vanzelfsprekende valkuilen zijn verbonden. Eigen medewerkers (niet per definitie hulpverleners) worden ingezet om te tolken of personen uit het netwerk van de jongere. Belangrijkste argument om voor deze alternatieven te kiezen is de hoge kostprijs voor sociaal tolken. Dit legt een te grote financiële druk op organisaties. We begrijpen dit als een echte noodkreet uit het werkveld.
De bevraging gebeurde bij organisaties in de integrale jeugdhulpverlening. We krijgen dezelfde signalen van organisaties voor hulp en zorgverlening aan kinderen en jongeren buiten de integrale jeugdhulpverlening en eveneens van organisaties die werken met volwassenen en ouderen.
De OTA’s, Vlaams Welzijnsverbond, SOM, Jo-In, Vrij CLB Netwerk, CLB GO!, CLB OGO, Zorgnet-Icuro bevelen de Vlaamse Regering uitdrukkelijk aan om voor een toegankelijk tolkenaanbod te gaan:
- Zorg voor begrijpbare en toegankelijke hulp- en zorgverlening.
- Werk hiertoe financiële drempels weg zodat tolken structureel kunnen ingezet worden.
- Zorg voor voldoende beschikbare tolken en een voldoende grote variatie aan talen.
OTA, Vlaams Welzijnsverbond, SOM, Jo-In, Vrij CLB Netwerk, CLB GO!, CLB OGO, Zorgnet-Icuro
